U xơ tử cung sau mãn kinh là tình trạng u xơ tiếp tục tồn tại và phát triển trong cơ thể đến giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Thực tế, nhiều phụ nữ không có thói quen khám phụ khoa định kỳ, khiến u xơ tử cung phát triển âm thầm và phát hiện muộn.
1. U xơ tử cung là gì?
U xơ tử cung là những khối u lành tính phát triển trên tử cung phụ nữ – môi trường có nội tiết tố estrogen. Kỳ mãn kinh khiến nồng độ estrogen giảm đáng kể, làm giảm nguy cơ phát triển u xơ tử cung.
2. Đặc điểm của u xơ tử cung sau mãn kinh
U xơ tử cung là tình trạng phổ biến có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng dễ gặp hơn ở giai đoạn cuối tuổi sinh sản và tiền mãn kinh. Tình trạng này hiếm khi xuất hiện sau mãn kinh.
U xơ có thể xuất hiện với nhiều kích thước, hình dạng và vị trí khác nhau như bên trong lòng tử cung, trong thành tử cung hoặc trên bề mặt tử cung. Trước kỳ mãn kinh, u xơ có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. U xơ tử cung sau mãn kinh có xu hướng thu nhỏ kích thước do nồng độ estrogen bị giảm đi. Tuy nhiên, chúng vẫn có thể dẫn đến đau đớn và chảy máu bất thường ở phụ nữ.
Trong một số trường hợp, u xơ co lại và ít triệu chứng hơn sau mãn kinh. Tuy nhiên, một số khác có thể không nhận thấy các triệu chứng giảm đi.
3. Triệu chứng của u xơ tử cung sau mãn kinh
Các triệu chứng của u xơ tử cung thường không khác nhau bất kể tuổi tác:
- Chảy máu nhiều trong giai đoạn tiền mãn kinh và tiếp tục chảy máu sau kỳ mãn kinh
- Bụng to
- Cảm giác đầy bụng dưới
- Thấy đau khi quan hệ tình dục
- Bàng quang hoặc ruột nặng trĩu
- Đi tiểu thường xuyên
- Đau lưng dưới
U xơ tử cung sau mãn kinh là khối u lành tính, nhưng trong một số trường hợp hiếm gặp, u xơ có thể tiến triển thành tế bào ung thư. Hơn nữa, u xơ phát triển có thể gây đau hoặc khó chịu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống, bao gồm cả khả năng làm việc hoặc thực hiện các hoạt động thường ngày.
4. Phương pháp điều trị
Cách điều trị u xơ tử cung sau mãn kinh có thể từ phương pháp “theo dõi và quan sát” nếu không có triệu chứng cho đến phẫu thuật cắt bỏ u xơ nếu u phát triển và trở nên nghiêm trọng.
Khi quyết định kế hoạch điều trị, bác sĩ sẽ xem xét các yếu tố:
- Kích thước u xơ
- Vị trí của u xơ
- Tuổi tác của người bệnh
- Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng
Sau mãn kinh, phần lớn bệnh nhân không cần điều trị trừ khi u xơ lớn hoặc có triệu chứng tiến triển nặng.
4.1 Theo dõi và quan sát
Nhiều người bệnh chọn không điều trị u xơ sau mãn kinh vì khối u có xu hướng co lại hoặc thoái triển sau kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, điều quan trọng vẫn là phải đến gặp bác sĩ thường xuyên để kiểm tra u xơ liệu có phát triển hay không.
4.2 Thuốc
Nếu u xơ tử cung sau mãn kinh gây ra các triệu chứng cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân dùng thuốc.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như ibuprofen hoặc acetaminophen với tác dụng giảm đau.
- Thuốc hormone GnrH (GnRHa) như Lupron, giúp thu nhỏ và loại bỏ u xơ dễ dàng hơn trong quá trình phẫu thuật. Thuốc GnRHa có thể áp dụng duới dạng tiêm, xịt mũi hoặc cấy ghép.
- Các lựa chọn khác bao gồm uống thuốc tránh thai hoặc đặt dụng cụ tử cung.
4.3 Phẫu thuật
Bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật nếu u xơ sau mãn kinh có kích thước lớn hoặc có triệu chứng nghiêm trọng.
4.3.1 Phẫu thuật cắt bỏ u xơ
Phương pháp này loại bỏ u xơ và để lại các mô khỏe mạnh của tử cung. Tuy nhiên, u xơ mới có thể phát triển sau phẫu thuật cắt bỏ u xơ và bệnh nhân vẫn có khả năng mang thai sau phẫu thuật.
Phẫu thuật cắt bỏ u xơ có thể được thực hiện mổ hở hoặc nội soi tử cung, tùy thuộc vào kích thước của u xơ. Bác sĩ phẫu thuật sẽ đưa một thiết bị dài, mỏng qua âm đạo và đưa vào tử cung. Một camera ở cuối thiết bị cho phép bác sĩ phẫu thuật nhìn thấy bên trong tử cung. Với phương pháp này, bác sĩ phẫu thuật có thể sử dụng cùng một công cụ để loại bỏ u xơ.
4.3.2 Phẫu thuật cắt bỏ tử cung
Phẫu thuật cắt bỏ tử cung là một phương pháp nhằm loại bỏ tử cung. Nếu khối u xảy ra vào thời kỳ mãn kinh, bác sĩ phẫu thuật cũng có thể cắt bỏ buồng trứng.
Phẫu thuật cắt bỏ tử cung sẽ chấm dứt các triệu chứng của u xơ tử cung, phương pháp này phù hợp với những trường hợp bệnh nhân có triệu chứng nghiêm trọng nhưng không có ý định sinh con.
Bác sĩ phẫu thuật thực hiện phẫu thuật cắt tử cung bằng phương pháp mổ hở hoặc nội soi. Tùy thuộc vào loại phẫu thuật cắt bỏ tử cung, quá trình hồi phục có thể lên đến 6 tuần.
4.3.3 Phẫu thuật cắt bỏ niêm mạc tử cung
Bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ hoặc phá hủy niêm mạc tử cung để kiểm soát các triệu chứng u xơ sau mãn kinh.
Bệnh nhân có thể mang thai sau thủ thuật này, nhưng các bác sĩ không khuyến khích vì nguy cơ sảy thai và nhiều vấn đề khác. Bệnh nhân chỉ nên cắt bỏ nếu không còn dự định sinh con nữa.
4.3.4 Phẫu thuật tiêu cơ
Đây là phương pháp sử dụng nhiệt để tiêu hủy khối u xơ. Trong quá trình tiêu cơ, bác sĩ chèn một cây kim vào u xơ và truyền dòng điện để tạo nhiệt đốt hoặc dùng nhiệt độ thấp để làm chết tế bào u xơ. Nó còn được gọi là phương pháp đốt sóng cao tần (RFA).
4.3.5 Phương pháp tắc mạch hoặc nút mạch khối u
Nút mạch khối u xơ sau mãn kinh là phương pháp ngăn các mạch máu đưa máu đến u xơ tử cung. U xơ sẽ co lại sau kỳ mãn kinh nhưng người bệnh có thể không mang thai được trong tương lai.
Các bệnh nhân nên tư vấn bác sĩ về những ưu điểm và nhược điểm của từng phương pháp điều trị trước khi ra quyết định.
5. Những câu hỏi thường gặp
5.1 Có nên thấy lo lắng về u xơ tử cung sau mãn kinh?
Sau khi tiến vào giai đoạn mãn kinh, u xơ thường sẽ co lại và các triệu chứng được cải thiện. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ triệu chứng khó chịu nào xuất hiện liên tục hoặc có dấu hiệu chảy máu sau mãn kinh thì cần phải liên hệ ngay với bác sĩ. Những biểu hiện này có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng, bao gồm cả ung thư.
5.2 Liệu u xơ vẫn có thể phát triển khi phụ nữ đã ở giai đoạn sau mãn kinh?
Trường hợp này thường không phổ biến do nồng độ estrogen của phụ nữ sau mãn kinh thường rất thấp, nhưng vẫn có khả năng xảy ra. Chị em nào đang lo lắng về u xơ hoặc triệu chứng liên quan đến vùng bụng dưới nên thăm khám bác sĩ trong thời sớm nhất. Bác sĩ có thể xác định và loại trừ các tình trạng khác như ung thư tử cung.
U xơ tử cung là những khối u lành tính, thường xuất hiện ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt khi tuổi tiến gần đến thời kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, mức estrogen giảm khi mãn kinh cũng có thể làm giảm nguy cơ u xơ có triệu chứng.
Bất kỳ phụ nữ có tình trạng chảy máu âm đạo, khó chịu hoặc các triệu chứng khác sau mãn kinh nên thăm khám bác sĩ vì các triệu chứng của u xơ có thể bị nhầm lẫn với những tình trạng nghiêm trọng – chẳng hạn như ung thư.
