Khả năng sinh sản nữ không chỉ phụ thuộc vào tuổi tác mà còn bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác như nội tiết tố, lối sống và sức khoẻ tổng thể. Việc hiểu đúng về khả năng sinh sản của nữ giới sẽ giúp chị em có kế hoạch chăm sóc sức khỏe sinh sản hiệu quả và chuẩn bị cho hành trình làm mẹ trong tương lai. Cùng 400clinic tìm hiểu về khả năng sinh sản nữ gồm những yếu tố nào qua bài viết dưới đây
Khả năng sinh sản nữ là gì?
Khả năng sinh sản nữ là khả năng người phụ nữ có thể thụ thai, mang thai thành công và sinh con khoẻ mạnh. Điều này phụ thuộc vào quá trình hoạt động bình thường của hệ thống sinh sản, bao gồm buồng trứng, ống dẫn trứng, tử cung, cổ tử cung, âm đạo và ống âm đạo.
Khả năng sinh sản nữ gồm những gì?
Khả năng sinh sản nữ giới bao gồm các cơ quan thuộc hệ thống sinh sản giúp người phụ nữ mang thai và sinh con.
- Buồng trứng: Mỗi người phụ nữ sẽ có 2 buồng trứng nằm ở 2 bên vòi tử cung. Đây là nơi đảm nhận nhiệm vụ sản xuất hormone nữ (estrogen và progesterone). Theo tự nhiên, trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt hàng tháng, buồng trứng sẽ “chiêu mộ” một đoàn hệ nang trứng mới. Những nang trứng này bắt đầu phát triển dưới sự tác động của của hormone sinh dục, đặc biệt là hormone FSH, LH từ tuyến yên. Trong số các nang trứng này, chỉ có một nang vượt trội sẽ tiếp tục phát triển và chín để sẵn sàng phóng noãn (rụng trứng). Các nang còn lại thoái hóa và tiêu biến.
- Ống dẫn trứng: Đây là hai ống mảnh nhỏ nối buồng trứng với tử cung, cho phép tinh trùng di chuyển từ âm đạo qua tử cung vào vòi trứng, trứng sau khi rụng thụ tinh với tinh trùng tại ⅓ ngoài vòi trứng, phôi sẽ di chuyển vào buồng tử cung theo ống dẫn trứng.
- Tử cung: Đây là một cơ quan rỗng, hình quả lê. Nếu trứng sau khi thụ tinh với tinh trùng tạo phôi sẽ di chuyển theo ống dẫn trứng vào tử cung, sẽ làm tổ trong buồng tử cung và phát triển thành thai nhi. Nếu không có hiện tượng làm tổ của phôi, lớp niêm mạc tử cung dưới sự sụt giảm của nội tiết sẽ bị phá vỡ và bong ra, hình thành kinh nguyệt.
- Cổ tử cung: Đây là phần dưới của tử cung, nối tử cung với âm đạo.
- Âm đạo: là ống cơ nối cổ tử cung với bên ngoài cơ thể.
Những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nữ
Có rất nhiều yếu tố khác nhau có thể góp phần gây ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nữ giới, bao gồm:
- Tuổi tác: Thực tế đã chứng minh, phụ nữ càng lớn tuổi, đặc biệt là sau 40 tuổi chất lượng trứng sẽ suy giảm đáng kể, làm giảm khả năng thụ thai và tăng nguy cơ sảy thai cũng như các biến chứng thai kỳ.
- Di truyền: Các gen di truyền có ảnh hưởng mạnh mẽ đến khả năng sinh sản nữ, bao gồm cả tuổi mãn kinh. Trên thực tế, người phụ nữ có thể mãn kinh sớm gấp sáu lần nếu trong gia đình có bà, mẹ hoặc chị gái có tiền sử mãn kinh sớm.
- Lối sống và thói quen sinh hoạt: Hút thuốc lá, sử dụng rượu bia quá mức và lạm dụng chất kích thích có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng sinh sản nữ, giảm chất lượng trứng và tăng nguy cơ vô sinh. Chế độ ăn uống thiếu dinh dưỡng và căng thẳng kéo dài cũng gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và quá trình rụng trứng.
- Cân nặng và chỉ số BMI: Cân nặng không hợp lý, bao gồm cả thừa cân và thiếu cân đều có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nữ.
- Rối loạn nội tiết: Các vấn đề về điều hòa hormone sinh sản của vùng dưới đồi hoặc tuyến yên là nguyên nhân gây ra tình trạng rối loạn phóng noãn, suy buồng trứng nguyên phát, hội chứng buồng trứng đa nang…
- Bệnh lý phụ khoa: Bệnh viêm vùng chậu, nhiễm trùng tử cung và tắc ống dẫn trứng do các bệnh lây truyền qua đường tình dục ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nữ, thậm chí dẫn đến vô sinh.
- Bệnh lý ở cơ quan sinh sản: Lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, hẹp cổ tử cung, tử cung có hình dạng bất thường… có thể ảnh hưởng đến quá trình làm tổ của trứng hoặc làm tăng nguy cơ sảy thai.
- Tiền căn phẫu thuật hay hóa trị: Những phụ nữ có tiền căn phẫu thuật cắt bỏ u buồng trứng, điều trị lạc nội mạc tử cung hoặc hóa trị, xạ trị điều trị ung thư có thể ảnh hưởng đến dự trữ buồng trứng, gây suy giảm khả năng sinh sản.
Những dấu hiệu vô sinh nữ thường gặp
Dấu hiệu vô sinh nữ thường liên quan đến sự bất thường ở chu kỳ kinh nguyệt, các vấn đề về nội tiết tố và những thay đổi ở cơ quan sinh sản. Dưới đây là những dấu hiệu vô sinh ở phụ nữ thường gặp nhất:
1. Chu kỳ kinh nguyệt không đều
Những người phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc không có kinh cho thấy quá trình rụng trứng diễn ra không đều hoặc không có sự rụng trứng trong chu kỳ đó, điều này làm giảm khả năng thụ thai, thậm chí gây vô sinh ở nữ giới.
2. Dịch âm đạo bất thường
Sự thay đổi về màu sắc, mùi và tăng tiết dịch âm đạo có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc các bệnh về đường tình dục khác. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp chị em phòng tránh những biến chứng có thể xảy ra, trong đó có vô sinh.
3. Đau vùng chậu
Đau vùng chậu có thể là dấu hiệu của tình trạng viêm vùng chậu, đây là bệnh lý phụ khoa thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nếu không được điều trị triệt để, bệnh lý này có thể gây ra nhiều biến chứng như áp xe vùng chậu, áp xe vòi trứng, khối áp xe có thể vỡ gây viêm phúc mạc và sẹo ở tai vòi trứng, ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh của trứng và tinh trùng, tăng nguy cơ thai ngoài tử cung sau này.
4. Rối loạn nội tiết tố
Rối loạn nội tiết tố là tình trạng mất cân bằng hormone sinh sản bên trong cơ thể người phụ nữ, làm tăng nguy cơ mắc một số vấn đề như rối loạn rụng trứng, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và phát sinh các bệnh về tuyến giáp, thận, tuyến yên… Nếu không điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản nữ giới, đặc biệt có thể dẫn đến vô sinh, hiếm muộn.
5. Tiết dịch ở bầu ngực
Tiết dịch màu trắng đục như sữa ở bầu ngực khi không mang thai hoặc cho con bú có thể báo hiệu người phụ nữ có mức prolactin cao. Prolactin là hormone kích thích sản xuất sữa, nhưng mức prolactin cao bất thường có thể các hormone giới tính cần thiết cho quá trình rụng trứng. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng sinh sản nữ và có thể gây vô kinh.
6. Sẩy thai liên tiếp
Sảy thai là một trải nghiệm đau buồn, và việc sảy thai liên tiếp (ba lần trở lên) có thể là dấu hiệu của các vấn đề về khả năng sinh sản nữ. Nguyên nhân có thể do bất thường nhiễm sắc thể, vấn đề về cấu trúc tử cung, rối loạn miễn dịch… Việc thăm khám chuyên khoa giúp chị em xác định nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp
7. Bệnh tình dục
Một số bệnh tình dục như lậu, Chlamydia, giang mai,… có khả năng dẫn đến vô sinh ở nữ giới. Khi mắc bệnh, các vi khuẩn sẽ xâm nhập vào cơ thể làm tổn thương các cơ quan sinh dục như cổ tử cung, vòi trứng, ống dẫn trứng, gây khó khăn cho việc thụ tinh và mang thai.
Vì sao tỷ lệ hiếm muộn ở nữ ngày càng tăng?
Hiện nay, vô sinh hiếm muộn ở nữ giới đang trở thành một vấn đề đáng báo động trên toàn cầu, trong đó Việt Nam cũng không ngoại lệ. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính cứ 6 người trưởng thành sẽ có 1 người vô sinh ở một thời điểm nào đó trong đời. Ở Việt Nam, tỷ lệ vô sinh chiếm khoảng 7,7%, đặc biệt tỷ lệ này đang ngày càng trẻ hoá với khoảng 50% cặp vợ chồng vô sinh ở độ tuổi dưới 30, trong đó yếu tố nữ giới chiếm 35%
Trong một nghiên cứu tại Mỹ đã thực hiện phỏng vấn 12.000 phụ nữ cho thấy tỷ lệ vô sinh tăng lên tỷ lệ thuận với độ tuổi người phụ nữ. Phụ nữ từ 15-34 tuổi, tỷ lệ vô sinh dao động từ 7,3 – 9,1%; phụ nữ từ 35 – 39 tuổi, tỷ lệ vô sinh tăng lên 25% và cuối cùng phụ nữ trên 40 tuổi ghi nhận được hơn 30% khả năng vô sinh.
Trong những năm gần đây, xu hướng ngại kết hôn, kết hôn muộn hay sinh con muộn đang trở nên rất phổ biến. Bởi các bạn trẻ đều thích cuộc sống độc thân và thậm chí không muốn sinh con. Tuy nhiên, các chuyên gia luôn khuyến cáo đối với người phụ nữ chỉ có một “thời điểm vàng” để sinh sản thôi, nếu qua thời điểm đó mọi thứ sẽ trở nên khó khăn hơn. Chính vì thế, nếu có ý định sinh con, chị em nên lên kế hoạch lập gia đình sớm và có kế hoạch sinh con sớm để hành trình làm mẹ được dễ dàng và suôn sẻ.
Nữ giới có nên khám sức khỏe sinh sản định kỳ không?
Có, tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh sản hoặc đang có kế hoạch mang thai nên khám sức khỏe sinh sản định kỳ. Việc này không chỉ giúp chị em kiểm tra khả năng mang thai và sinh con, mà còn đánh giá sự hoạt động bình thường của hệ thống sinh sản cũng như các vấn đề về sức khỏe thể chất khác.
Bác sĩ Thụ cho biết thêm, khám sức khỏe sinh sản định kỳ còn giúp kiểm tra các bệnh lý về đường sinh sản hoặc các bệnh lý có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng mang thai và sinh con của người phụ nữ như khối u buồng trứng, u xơ tử cung, polyp tử cung… Đồng thời có thể phát hiện và điều trị kịp thời các rối loạn nội tiết tại các tuyến có liên quan như tuyến yên, tuyến giáp, nội tiết sinh dục…
Khám sức khỏe sinh sản ở đâu tốt, uy tín?
Để đảm bảo kết quả thăm khám chính xác và có trải nghiệm tốt nhất, chị em nên cân nhắc lựa chọn bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín, chất lượng để thực hiện khám sức khỏe sinh sản định kỳ. Phòng khám 400 Thanh Hóa là một trong những địa chỉ đáng tin cậy mà chị em có thể tin tưởng lựa chọn tại Thanh Hóa.
