Dây rốn một động mạch được phát hiện thông qua siêu âm thăm khám thai định kỳ khiến nhiều bà mẹ mang thai lo lắng. Vậy dây rốn một động mạch là gì, có phải là bất thường dây rốn thai nhi không, có ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi không?
1. Dây rốn một động mạch là gì?
Cấu trúc bình thường của dây rốn – sợi dây nối giữa mẹ và thai nhi, gồm 3 mạch máu là 2 động mạch (vận chuyển máu ít oxy và các chất thải từ thai nhi ra khỏi bào thai, đi vào tuần hoàn của người mẹ) và 1 tĩnh mạch (vận chuyển máu chứa nhiều oxy từ mẹ đến thai nhi).
Dây rốn một động mạch là sự bất thường trong cấu trúc của dây rốn, chỉ gồm 2 mạch máu là 1 động mạch và 1 tĩnh mạch. Bất thường này chiếm tỷ lệ 1% ở những bà mẹ mang thai và thường gặp ở trường hợp đa thai.
2. Vì sao có dây rốn một động mạch?
Cho đến nay, vì sao dẫn đến dây rốn một động mạch vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, các yếu tố sau được xem là làm tăng nguy cơ hình thành:
- Mẹ mang đa thai
- Thai nhi có giới tính là gái
- Mẹ lớn tuổi mang thai (>40 tuổi)
- Mẹ hút thuốc là và mắc một số bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường.
- Bất thường nhiễm sắc thể
- Di truyền
- Khuyết tật bẩm sinh.
3. Dây rốn một động mạch có nguy hiểm?
Phần lớn (chiếm tỉ lệ 3⁄4) các trường hợp dây rốn một động mạch không ảnh hưởng gì đến thai nhi, em bé được sinh ra hoàn toàn bình thường và khỏe mạnh nếu vẫn đảm bảo lưu lượng máu đến thai nhi và bào thai không có bất thường nào khác kèm theo.
Một số ít trường hợp còn lại, dây rốn một động mạch có thể ảnh hưởng đến bào thai với những bất thường sau:
- Trẻ sinh non, thai nhi chậm phát triển.
- Bất thường ở cột sống, xương khớp, tim mạch, niệu sinh dục, thần kinh.
- Rối loạn nhiễm sắc thể 18 (gây ra hội chứng Edwards) hoặc 21 (gây ra hội chứng Down).
4. Xử trí khi phát hiện dây rốn một động mạch
Sau khi phát hiện dây rốn một động mạch qua siêu âm, bác sĩ sản phụ khoa có thể yêu cầu và chỉ định thai phụ thực hiện các xét nghiệm nhằm kiểm tra những bất thường (nếu có) đối với thai nhi:
- Siêu âm: Trong các lần thăm khám thai định kỳ, bác sĩ sẽ siêu âm để đánh giá sự phát triển và khảo sát hình thái của thai nhi. Đặc biệt, cần tiến hành siêu âm màu Doppler để kiểm tra có bất thường nào trên hệ tim mạch của bào thai không.
- Xét nghiệm trước sinh không xâm lấn (Non Invasive Prenatal Test, viết tắt là NIPT): Nếu siêu âm cho thấy bất thường về hình thái thai nhi (do dây rốn một động mạch gây ra), có thể tiến hành lấy máu người mẹ để thực hiện xét nghiệm NIPT để kiểm tra.
- Xét nghiệm xâm lấn: Chọc ối hoặc sinh thiết gai nhau là những xét nghiệm xâm lấn có thể ảnh hưởng đến thai nhi (tổn thương, nhiễm trùng bào thai, sảy thai). Do đó, cần cân nhắc thực hiện những xét nghiệm này.
5. Thai nhi có dây rốn một động mạch cần lưu ý những gì?
Bất thường dây rốn một động mạch có thể khiến nhiều thai phụ lo lắng, tuy nhiên cần lưu ý những điểm sau để đảm bảo sức khỏe của mẹ và bé trong thai kỳ, lúc sinh và sau khi sinh.
- Mẹ mang thai cần ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để đảm bảo sự phát triển của thai nhi.
- Mẹ mang thai gặp bất thường về dây rốn một động mạch vẫn có thể sinh thường bằng đường âm đạo.
- Trong quá trình chuyển dạ, cần theo dõi chỉ số tim thai.
- Sau khi sinh, trẻ cần được kiểm tra về chiều dài, cân nặng, bất thường về hình dáng bên ngoài và khảo sát chức năng phản xạ hệ tiết niệu, tim mạch.
Phần lớn các trường hợp thai nhi có dây rốn một động mạch vẫn phát triển và được sinh ra khỏe mạnh, bình thường. Tuy nhiên, để đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh, sản phụ cần thăm khám thai định kỳ để kịp thời phát hiện bất thường đối với thai nhi và có hướng xử trí phù hợp.
