Sùi mào gà do virus HPV gây ra và thường ủ bệnh trong thời gian dài. Trong thời gian này, người bệnh nhiễm virus nhưng chưa xuất hiện triệu chứng, tuy nhiên vẫn có nguy cơ lây nhiễm cho người khác khi quan hệ tình dục hoặc tiếp xúc với vùng da tổn thương. Vậy thời gian ủ bệnh sùi mào gà là bao lâu?
Thời gian ủ bệnh sùi mào gà là bao lâu?
Thời gian ủ bệnh sùi mào gà sẽ có sự khác biệt giữa từng người, tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Đặc biệt, thời gian ủ bệnh sẽ có sự khác nhau giữa nam và nữ.
1. Ở nam giới
Thời gian ủ bệnh sùi mào gà ở nam giới là từ 2 tuần đến 8 tháng kể từ khi nhiễm virus HPV. Phần lớn các nốt sùi sẽ xuất hiện sau 2-3 tháng. Ở những nam giới có sức khỏe kém, các triệu chứng sùi mào gà có thể xuất hiện sớm hơn kể từ thời điểm nhiễm HPV.
Theo nghiên cứu năm 2002 của Wiley và cộng sự, khoảng 20-30% trường hợp mụn cóc sinh dục sẽ tự thoái triển. Tuy nhiên hầu hết các trường hợp nhiễm virus đều khởi phát triệu chứng sau thời gian dài ủ bệnh và không thể điều trị dứt điểm. Điều này đồng nghĩa người bệnh sẽ có nguy cơ tái phát sùi mào gà nhiều lần trong đời.
2. Ở nữ giới
Do môi trường âm đạo ẩm ướt, virus HPV có điều kiện thuận lợi để phát triển, triệu chứng bệnh có thể xuất hiện sớm hơn so với nam giới. Thời gian ủ bệnh sùi mào gà ở nữ giới trung bình kéo dài 2 tuần đến 3 tháng, tùy thuộc vào hệ miễn dịch của từng người. Đặc biệt, với những trường hợp suy giảm miễn dịch, dấu hiệu sùi mào gà có thể xuất hiện chỉ sau 2-3 tuần kể từ khi nhiễm virus.
Các giai đoạn ủ bệnh của sùi mào gà
Quá trình phát triển bệnh sùi mào gà có thể được chia thành những giai đoạn sau:
1. Giai đoạn 1: Giai đoạn ủ bệnh
Đây là giai đoạn virus HPV bắt đầu xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc da, tồn tại trong cơ thể nhưng chưa biểu hiện triệu chứng ra ngoài. Thời gian ủ bệnh sùi mào gà ở giai đoạn này thường kéo dài 4 tuần đến 9 tháng tùy thể trạng của người bệnh, trung bình là 2-3 tháng. Ở giai đoạn này, virus chưa gây ra bất kỳ dấu hiệu nào và rất khó để phát hiện.
2. Giai đoạn 2: Giai đoạn khởi phát
Xuất hiện các nốt sùi nhỏ, mềm, có màu hồng hoặc trắng, đường kính chỉ khoảng 1-2 mm. Ban đầu các nốt tổn thương này mọc rải rác, đơn lẻ, không gây ngứa nên người bệnh dễ bỏ qua.
3. Giai đoạn 3: Giai đoạn phát triển
Nhiều nốt sùi phát triển mạnh mẽ về kích thước, vị trí, số lượng, có thể kết hợp thành từng mảng lớn hình dạng như mào gà, súp lơ. Các tổn thương có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau như dương vật, âm đạo, âm hộ, cổ tử cung…
4. Giai đoạn 4: Giai đoạn biến chứng
Đây được xem là sùi mào gà giai đoạn cuối. Các tổn thương có dấu hiệu nhiễm trùng sưng tấy, loét, tiết dịch và dễ chảy máu. Một số trường hợp có thể diễn tiến nghiêm trọng sang ung thư hậu môn, ung thư vòm họng…
5. Giai đoạn tái phát
Sau khi điều trị, sùi mào gà vẫn có nguy cơ tái phát, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch suy yếu. Ngay cả khi tổn thương đã được loại bỏ, virus HPV vấn có thể tồn tại trong cơ thể và kích hoạt lại khi gặp điều kiện thuận lợi.
Bác sĩ Thủy lưu ý các biện pháp điều trị sùi mào gà hiện nay chỉ có tác dụng kiểm soát triệu chứng, loại bỏ tổn thương bên ngoài, không thể loại bỏ hoàn toàn virus HPV ra khỏi cơ thể. Vì vậy, người bệnh cần theo dõi sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để hạn chế nguy cơ tái phát.
Yếu tố nào ảnh hưởng đến thời gian phát bệnh sùi mào gà?
Một số người khởi phát triệu chứng sùi mào gà sớm, chỉ khoảng 2-3 tuần sau thời gian nhiễm virus HPV, trong khi đó nhiều trường hợp mang virus trong cơ thể song không có triệu chứng bệnh rõ ràng. Những yếu tố chính ảnh hưởng đến thời gian phát bệnh sùi mào gà có thể là:
- Sức đề kháng của cơ thể: Sức đề kháng của người bệnh càng tốt, thời gian ủ bệnh càng kéo dài hoặc thậm chí cơ thể có thể kiểm soát virus HPV mà không gây ra triệu chứng bất thường nào. Ngược lại những người suy giảm miễn dịch do HIV hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, chống thải ghép có nguy cơ phát bệnh sớm hơn;
- Tình trạng sức khỏe tổng thể: Những người có lối sống lành mạnh, hạn chế các thói quen xấu cũng được đánh giá kiểm soát virus tốt hơn;
- Chủng virus HPV: Có hơn 100 chủng HPV nhưng trong đó chỉ khoảng 40 chủng gây bệnh ở cơ quan sinh dục. Khoảng 90% trường hợp sùi mào gà do chủng HPV 6 và HPV 11 gây nên nhưng các chủng này ít nguy cơ tiến triển thành ung thư;
- Cách thức lây nhiễm: Những người bị nhiễm HPV do quan hệ tình dục không an toàn có nguy cơ phát bệnh nhanh hơn so với những người tiếp xúc với dịch tiết hoặc vật dụng cá nhân của người bệnh;
- Mức độ phơi nhiễm với virus HPV: Tải lượng virus trong cơ thể có thể ảnh hưởng đến thời gian khởi phát triệu chứng. Nếu một người quan hệ với bạn tình mắc sùi mào gà; có nhiều bạn tình hoặc không sử dụng biện pháp bảo vệ, nguy cơ nhiễm HPV với tải lượng cao sẽ tăng, dẫn đến khả năng phát bệnh sớm hơn.
Sùi mào gà có lây trong thời gian ủ bệnh không?
Sùi mào gà có thể lây nhiễm ngay cả trong giai đoạn ủ bệnh, dù người mắc chưa xuất hiện triệu chứng rõ ràng. Bệnh do virus HPV gây ra, với thời gian ủ bệnh dao động từ 3 tuần đến 8 tháng tùy theo cơ địa mỗi người.
Trong khoảng thời gian này, virus vẫn tồn tại trong cơ thể và có khả năng lây lan qua quan hệ tình dục không an toàn, tiếp xúc với dịch tiết từ vùng tổn thương hoặc sử dụng chung vật dụng cá nhân với người nhiễm bệnh. Vì vậy, ngay cả khi chưa có dấu hiệu bệnh lý rõ ràng, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa là cần thiết để hạn chế nguy cơ lây nhiễm.
Phương pháp chẩn đoán sớm bệnh sùi mào gà
Sùi mào gà thường có thời gian ủ bệnh lâu, không có triệu chứng ban đầu rõ ràng. Vì vậy, nhiều người lo lắng sau khi quan hệ bao lâu thì có thể phát hiện bệnh. Hiện nay, các phương pháp chẩn đoán sớm giúp hiện virus HPV ngay cả khi người bệnh chưa có triệu chứng.
Dưới đây là những phương pháp chẩn đoán sùi mào gà thường được áp dụng:
- Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra các tổn thương đặc trưng của bệnh sùi mào gà như nốt sùi, u nhú màu trắng hoặc màu hồng xuất hiện ở bộ phận sinh dục, vùng bẹn, hậu môn, thậm chí miệng, cổ họng;
- Soi tổn thương bằng dung dịch axit axetic: Dung dịch axit axetic 3-5% sẽ được bôi lên vùng da nghi ngờ. Sau 2-5 phút, nếu xuất hiện các mảng trắng có thể nghi ngờ tổn thương sùi mào gà;
- Xét nghiệm HPV-PCR: Phương pháp giúp xác định sự hiện diện virus HPV, phân loại HPV nguy cơ thấp hoặc nguy cơ cao gây ung thư. Xét nghiệm HPV-PCR có thể xác định virus HPV ngay cả trong thời kỳ ủ bệnh;
- Sinh thiết mô tổn thương: Trong trường hợp cần phân biệt sùi mào gà với các bệnh lý khác, đồng thời đánh giá nguy cơ biến chứng tiền ung thư, bác sĩ sẽ chỉ định lấy mẫu mô từ nốt sùi để làm sinh thiết;
- Xét nghiệm PAP (chỉ áp dụng cho nữ giới): Xét nghiệm giúp phát hiện những thay đổi bất thường trong tế bào cổ tử cung do nhiễm HPV, đặc biệt đối với chủng HPV có nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung. Phương pháp này còn được khuyến cáo thực hiện ở nữ giới đã từng quan hệ tình dục, kể cả khi không có triệu chứng;
Cần làm gì khi được chẩn đoán mắc sùi mào gà?
Khi nhận chẩn đoán mắc sùi mào gà, người bệnh cần bình tĩnh và thực hiện các biện pháp nhằm kiểm soát bệnh, hạn chế lây nhiễm cho người khác cũng như giảm khả năng xảy ra biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là một số hướng dẫn khi nhận chẩn đoán mắc sùi mào gà:
- Tuân theo các hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ chuyên khoa: Sùi mào gà không thể tự khỏi hoàn toàn, vì vậy người bệnh cần tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ. Nếu cần can thiệp điều trị, những phương pháp có thể được áp dụng gồm đốt điện, đốt laser, áp lạnh bằng nitơ lỏng hoặc điều trị nội khoa;
- Kiêng quan hệ trong thời gian điều trị bệnh: Quan hệ tình dục trong thời gian điều trị bệnh có thể khiến các nốt u nhú tổn thương nghiêm trọng hơn, đồng thời tăng nguy cơ lây nhiễm cho bạn tình nếu không dùng các biện pháp bảo vệ. Thậm chí ngay cả khi sử dụng bao cao suy, nguy cơ lây nhiễm vẫn có thể xảy ra nếu bạn tình của người bệnh tiếp xúc với dịch tiết, nốt sùi trên vùng da không được bảo vệ;
- Thông báo đến bạn tình để cùng kiểm tra sức khỏe: Trường hợp xảy ra quan hệ không an toàn trước đó, bạn cần thông báo đến bạn tình của mình để cùng kiểm tra sức khỏe, sớm có phương án ứng phó nếu không may ghi nhận nhiễm virus HPV;
- Giữ vệ sinh cá nhân: Người bệnh nên vệ sinh vùng kín sạch sẽ, không tác động, chà xát hoặc gãi các nốt sùi do có thể làm tổn thương lan rộng;
- Không dùng chung đồ cá nhân với người khác: Những vật dụng như khăn tắm, quần lót, dao cạo tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm virus cho người khác;
- Duy trì lối sống lành mạnh để tăng cường hệ miễn dịch: Triệu chứng sùi mào gà thường bùng phát nghiêm trọng khi hệ miễn dịch của người bệnh suy giảm. Vì vậy người bệnh nên duy trì lối sống lành mạnh bằng cách ăn uống đầy đủ chất, bổ sung vitamin E, C và kẽm, tập thể dục thường xuyên, không sử dụng rượu bia, chất kích thích, thuốc lá… để kiểm soát tốt virus HPV, giảm nguy cơ tái phát;
- Tái khám định kỳ: Ngay cả khi đã điều trị các tổn thương sùi mào gà, virus HPV vẫn có thể tồn tại trong cơ thể và tiềm ẩn nguy cơ tái phát. Vì vậy người bệnh cần thăm khám sức khỏe định kỳ và tuân theo các hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
Biện pháp phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh
Sùi mào gà là bệnh lây truyền nhanh và hiện chưa có phương pháp điều trị dứt điểm. Cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe bản thân là áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, giảm nguy cơ lây nhiễm. Các biện pháp phòng tránh nhiễm virus HPV phổ biến gồm:
- Tiêm vaccine HPV cho cả nam và nữ từ 9-26 tuổi, đặc biệt trước khi quan hệ tình dục để đạt hiệu quả tốt nhất;
- Sử dụng bao cao su đúng cách. Bao cao su có thể bảo vệ một phần khỏi nhiễm HPV, nhưng vẫn có khả năng lây truyền HPV ở những vùng không bị bao cao su che phủ. Và bao cao su phải được sử dụng mọi lúc, từ đầu đến cuối. Virus có thể lây lan trong quá trình tiếp xúc da kề da trực tiếp trước khi đeo bao cao su, và bao cao su nam không bảo vệ toàn bộ vùng sinh dục, đặc biệt là đối với phụ nữ. Tuy nhiên, bao cao su rất hữu ích trong việc bảo vệ chống lại các bệnh nhiễm trùng khác có thể lây lan qua hoạt động tình dục.
- Hạn chế số lượng bạn tình và tránh quan hệ tình dục với những người đã có nhiều bạn tình khác có thể giúp giảm nguy cơ tiếp xúc với HPV sinh dục. Nhưng một lần nữa, HPV rất phổ biến, vì vậy việc quan hệ tình dục với ngay cả một người khác cũng có thể khiến bạn có nguy cơ.
- Tránh tiếp xúc với dịch tiết và cả vật dụng cá nhân như khăn tắm, quần áo, dao cạo râu của những người nhiễm bệnh. Nếu sống chung với người mắc bệnh sùi mào gà, cần thường xuyên vệ sinh, khử trùng không gian sinh hoạt chung, nhà vệ sinh, nhà tắm;
- Duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đủ chất, bổ sung các loại vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng;
- Hạn chế căng thẳng, mệt mỏi, thức khuya, tránh sử dụng bia rượu và không hút thuốc lá;
- Thăm khám sức khỏe phụ khoa/nam khoa định kỳ. Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, cần tuân theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
