Trong thời kỳ thai nghén và cho con bú, phụ nữ thường có nhiều thay đổi và gặp rắc rối liên quan đến bầu ngực. Nếu không chăm sóc ngực khi mang thai và nuôi con bú đúng cách, các bà mẹ sẽ dễ bị áp xe hoặc viêm tuyến vú khá nghiêm trọng.
1. Chăm sóc bầu vú khi mang thai
Khi mang thai, một trong những thay đổi rõ rệt của thai phụ là vú căng to và lớn dần cùng với sự phát triển của thai kỳ. Nguyên nhân là do sự kích thích đồng thời từ tuyến yên, nhau thai sinh ra sữa, estrogen và progesterone, làm tăng ống tuyến sữa cũng như tiểu thùy nhằm chuẩn bị cho quá trình nuôi con bằng sữa mẹ sắp tới. Ngoài ra bầu ngực của thai phụ còn có những biểu hiện khác thường như:
- Núm vú to hơn và chuyển sang màu đen;
- Quầng vú có màu đậm;
- Xuất hiện rải rác những đốm lồi dạng nút thắt xung quanh quầng vú;
- Bầu sữa tiết ra vài giọt thể dịch loãng, màu vàng vào cuối thai kỳ.
Trong giai đoạn này các phụ nữ cần lưu ý chăm sóc bầu vú như sau:
- Lựa chọn áo ngực dành riêng cho bà bầu, kích cỡ vừa vặn, chất liệu thoáng mát, tránh quá rộng làm xệ ngực hay quá chật khiến mô ngực bị tổn thương;
- Thường xuyên tắm và vệ sinh bầu ngực. Nên rửa đầu ti bằng nước sạch mỗi ngày 1 lần để loại bỏ những chất tiết tích tụ lại;
- Ưu tiên lựa chọn sản phẩm tắm gội toàn thân dịu nhẹ, không sử dụng xà phòng diệt khuẩn để vệ sinh ngực để tránh làm khô da và nứt nẻ núm vú.
Đối với những phụ nữ gặp hiện tượng 1 hay cả 2 bên núm vú bị thụt lõm vào, nên tìm biện pháp xử lý kịp thời để tránh ảnh hưởng đến việc bú sữa của bé sơ sinh. Có thể thực hiện theo các bước sau:
- Rửa sạch đầu vú và bầu vú;
- Dùng tay massage bầu ngực lên xuống, sau đó kéo da quầng vú sang trái – phải, trên – dưới và ngược lại;
- Thực hiện nhiều lần trong ngày, mỗi lần khoảng 5 phút;
- Nếu không thể kéo đầu ti ra ngoài bằng tay, có thể tham khảo một số dụng cụ hỗ trợ hút chuyên dụng và tiến hành theo hướng dẫn sử dụng ghi trên bao bì.
2. Chăm sóc bầu vú khi cho con bú
2.1. Cách vệ sinh bầu ngực và núm vú
Trong thời gian cho con bú, các mẹ cần chăm sóc bầu vú và nhất là phần núm vú thật cẩn thận bằng cách:
- Rửa sạch tay trước khi chạm vào ngực;
- Thay tấm lót sữa thường xuyên để đầu ti luôn khô ráo;
- Môi trường ẩm ướt sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và làm phân hủy da, do đó không dùng các tấm lót sữa có lót nilon kém khô thoáng;
- Vắt một chút sữa lên núm vú và quầng xung quanh để làm ẩm da và bảo vệ chống nhiễm trùng sau mỗi cữ bú;
- Khi bé bú xong cần kiểm tra núm vú, nếu phát hiện vết nứt hay trầy xước thì phải xử lý sớm để tránh nhiễm khuẩn;
- Vệ sinh bầu vú bằng nước sạch. Không bôi trực tiếp xà phòng sữa tắm lên núm vú vì các hóa chất này có thể làm mất độ ẩm tự nhiên của da, khiến núm vú bị khô và nứt nẻ;
- Lau rửa nhẹ nhàng, không nên chà xát mạnh lên 2 bầu ngực;
- Đợi đến khi đầu ti khô hẳn rồi mới mặc áo ngực vào.
2.2. Chăm sóc bầu vú cương cứng
Cách 1: Chườm lạnh
- Bọc túi chườm lạnh trong khăn, hoặc dùng túi đông lạnh hay khăn ướt ướp lạnh;
- Đặt túi chườm lạnh lên bầu vú trong vài phút giúp làm giảm tình trạng phù nề;
- Không chườm quá lâu hoặc nhiệt độ quá lạnh để tránh làm tổn thương da.
Cách 2: Chườm ấm
Có thể tham khảo các cách sau:
- Tắm vòi sen với nước ấm;
- Đặt khăn ấm lên bầu ngực trong vài phút cho tới khi sữa bắt đầu xuống;
- Sử dụng túi chườm nóng hoặc bọc chai nước nóng trong khăn vải.
Lưu ý sau khi chườm lạnh hay nóng, các mẹ nên nhẹ nhàng massage bầu ngực và thử vắt một chút sữa cho núm cũng như quầng xung quanh trở nên mềm mại. Đợi đến khi vú không còn cương cứng thì cho bé bú.
