Các dấu hiệu em bé quay đầu

Ngôi thai là thuật ngữ chỉ tư thế của em bé so với cổ tử cung của người mẹ. Trong quá trình chuyển dạ, phần ngôi thai sẽ di chuyển theo ống cổ tử cung ra âm đạo và lọt ra ngoài nhờ sức rặn hoặc sự trợ giúp của nhân viên y tế.

Thai nhi quay đầu xảy ra khi đầu thai dần dịch chuyển về vị trí đúng (xuống dưới) để chuẩn bị chào đời, lúc này đầu thai nhi sẽ nằm sát cổ tử cung và thường được gọi là ngôi thai thuận. Cụ thể, đầu của thai nhi sẽ hướng xuống âm đạo, còn mặt và thân trước của cơ thể chạy dọc theo sống lưng người mẹ. Theo ngôi này này thì khi sinh thường, thai nhi có thể chào đời với tư thế đầu ra trước tiên.

Việc thai nhi quay đầu có những ý nghĩa sau:

• Hành động thai nhi quay đầu sẽ gây áp lực lên cổ tử cung của mẹ, từ đó làm cổ tử cung mở rộng, xóa ngắn và kích thích sự sản xuất các hormone cần thiết cho khu vực này để sẵn sàng cho cuộc vượt cạn.
• Khi sản phụ rặn, đầu trẻ là bộ phận đầu tiên xuất hiện và trình diện trước lỗ ngoài âm đạo. Nếu đầu trẻ quay vào đúng vị trí, sẽ làm giảm biến chứng trong quá trình đầu ra khỏi âm đạo, giúp sản phụ không quá đau đớn và đồng thời rút ngắn thời gian chuyển dạ, đặc biệt hạn chế được nhiều rủi ro nhất.
• Ở tư thế đầu cuối, đầu trẻ sẽ chạm đến đáy của xương chậu, là phần rộng nhất của khung chậu và từ đó trẻ sẽ dễ dàng đi qua, giúp cuộc sinh diễn ra mà không gặp phải quá nhiều khó khăn.

Vậy nhiều sản phụ thắc mắc rằng em bé quay đầu khi nào? Trong những tháng đầu của thai kỳ (khoảng trước tuần 24), ngôi thai thường di động không ngừng, thoải mái xoay, lộn thoải mái trong bụng mẹ do kích thước thai nhi lúc này còn nhỏ. Bắt đầu từ tuần 24 trở đi, cơ thể em bé sẽ phát triển và có sự điều chỉnh phù hợp. Hầu hết các trường hợp thai nhi sẽ quay đầu khi tuổi thai chạm mốc 32 – 36 tuần và đây là quãng thời gian lý tưởng nhất. Cũng có một số thai quay đầu xuống ngay cả sau 37 tuần tuổi và một tỷ lệ rất nhỏ em bắt đầu quay đầu xuống khi bước vào quá trình chuyển dạ. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp sẽ không thể biết chính xác bé quay đầu ở tuần bao nhiêu.

Ngôi thai quay đầu hay không sẽ quyết định rất lớn đến hình thức sinh của người mẹ. Do đó, các sản phụ đều lo lắng đến việc thai đã quay đầu hay chưa. Dưới đây là một số dấu hiệu giúp nhận biết em bé đã quay đầu mà các mẹ bầu có thể tham khảo:

Nhận biết dấu hiệu thai quay đầu qua cử động thai

Các mẹ bầu có thể thông qua vị trí thai máy trên thành bụng, vị trí bé có những cử động chân tay để dự đoán vị trí ngôi thai và nhận biết dấu hiệu thai đã quay đầu hay chưa. Chỉ cần chú ý một chút, xem con mình đạp ở phần bụng trên rốn hay dưới rốn là sẽ biết đầu con đang nằm tại đâu. Ví dụ, nếu bé đạp phía trên bụng, nghĩa là đầu bé đã xoay về đúng vị trí (nằm ở dưới), còn nếu bé đạp phía bụng dưới thì chứng tỏ đầu bé vẫn chưa xoay. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp cử động của tay bị nhầm với cử động của chân. Nếu tay của bé nằm gần sát đầu, lúc cử động tại vùng bụng trên có thể bị nhầm lẫn là thai đã quay đầu và ngược lại.

Lắng nghe nhịp tim

Đây cũng là một cách xác định thai đã xoay đầu hay chưa, nhưng thường khó thực hiện tại nhà vì cần có một số dụng cụ khám thai chuyên dụng. Nếu ở tại nhà, bố có thể thử áp tai vào bụng mẹ, im lặng và lắng nghe nhịp tim của con. Nếu tiếng tim phát ra ở bụng dưới thì khả năng cao thai đã quay đầu hoàn toàn. Nếu sản phụ đi khám tại các phòng khám phụ sản, nhân viên y tế sẽ dùng ống nghe tim thai gỗ hoặc máy đo Doppler tim thai cầm tay để xác định chính xác vị trí và nhịp tim thai.

Nhận biết thai quay đầu qua phương pháp siêu âm

Phương pháp đơn giản mà chính xác nhất trong việc xác định sự quay đầu của thai là siêu âm. Các mẹ bầu nên đi siêu âm định kỳ, đặc biệt là từ tuần 28 trở đi để được bác sĩ thông báo thai đã thuận hay chưa. Các mẹ có thể để ý thông tin trên tờ kết quả siêu âm. Ngoài cho sản phụ biết ngôi thai đang ở tư thế thuận hay ngược, siêu âm thai còn cung cấp cho các mẹ và cả bác sĩ sản khoa rất những thông tin liên quan đến thai như cân nặng, tình trạng nước ối, bánh nhau, dây rốn, hình thái thai nhi, sự phát triển của các cơ quan trong cơ thể…

Một số nguyên nhân dưới đây có thể làm thai khó hoặc không quay đầu:

• Mẹ mắc u xơ tử cung, nhau tiền đạo.
• Dây rốn của thai nhi quá dài hoặc quá ngắn.
• Nước ối quá nhiều hoặc quá ít.
• Tình trạng đa thai, thường thì các bé sinh đôi sẽ nằm ở tư thế đối nghịch nhau.
• Tử cung của mẹ có hình dạng, cấu trúc và kích thước không đều
• Nhau tiền đạo
• Một số sản phụ tập Yoga với các tư thế không phù hợp hoặc không đúng cách.

Việc đầu em bé quay xuống đúng vị trị sẽ tạo ra một ngôi thai thuận lợi cho cuộc sinh, rút ngắn thời gian và giảm thiểu tối đa các biến chứng trong thời gian vượt cạn. Biết được các dấu hiệu em bé quay đầu sẽ giúp cho các mẹ bầu tự phát hiện và an tâm hơn trong thời gian mang thai.