Khuyết sẹo mổ lấy thai là một trong những di chứng sản khoa thường xảy ra ở các trường hợp sinh mổ lấy thai. Khuyết sẹo mổ lấy thai có nguy hiểm không? Nên làm gì khi được chẩn đoán khuyết sẹo mổ lấy thai?
Cần biết gì về khuyết sẹo mổ lấy thai?
Khuyết sẹo mổ lấy thai là chỗ lõm ở vị trí mổ lấy thai, có độ sâu ≥ 2mm. Hình ảnh siêu âm 3D cho thấy lớp niêm mạc tử cung và một phần hoặc toàn bộ cơ thành trước tử cung bị khiếm khuyết, không liên tục. Đây là di chứng sau mổ thấy thai, có thể dẫn đến tình trạng rong kinh, thai làm tổ vết mổ cũ, nhau tiền đạo, nhau cài răng lược, vỡ tử cung do nứt vết mổ,… Ngoài ra vết sẹo mổ sau lấy thai gây ra những cơn đau vùng chậu mãn tính, dính vùng chậu, tăng nguy cơ vô sinh thứ phát và sảy thai liên tiếp.
Với tình trạng sinh mổ ngày càng phổ biến như hiện nay, tỷ lệ khuyết sẹo sau mổ lấy thai có xu hướng ngày càng gia tăng. Các báo cáo ghi nhận khoảng 24-70% phụ nữ từng sinh mổ ít nhất một lần bị khuyết sẹo mổ lấy thai. Đây là vấn đề không thể xem nhẹ, vì vậy nếu từng sinh mổ và có kế hoạch mang thai lại, chị em nên trao đổi với bác sĩ, kiểm tra sức khỏe sinh sản, đánh giá cấu trúc tử cung và lựa chọn phương án sinh phù hợp.
Khuyết sẹo mổ lấy thai có nguy hiểm không?
Khuyết sẹo mổ lấy thai là bệnh lý không gây nguy hiểm, nhưng có thể gây rong kinh làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người phụ nữ. Ngoài ra, khuyết sẹo mổ lấy thai làm tăng nguy cơ mắc phải một số biến chứng nguy hiểm trong thai kỳ như thai làm tổ vết mổ cũ, nhau cài răng lược, nứt vết mổ nguy hiểm đến tính mạng mẹ và thai nhi, đồng thời, có thể dẫn đến tình trạng vô sinh thứ phát cần phải can thiệp.
Khuyết sẹo xảy ra khi vết mổ cũ trên tử cung chưa lành hoàn toàn hoặc bị mỏng đi theo thời gian. Trong thai kỳ tiếp theo, thai nhi phát triển tạo áp lực lên vết sẹo mổ khiến chúng bị rách ra, gây vỡ tử cung. Tình trạng này gây xuất huyết nghiêm trọng, mất máu cấp, có thể buộc phải cắt bỏ tử cung gây vô sinh vĩnh viễn, hoặc băng huyết dẫn đến tử vong.
Một trong những biến chứng nghiêm trọng của tình trạng khuyết sẹo mổ lấy thai là phôi thai có thể làm tổ trên vị trí sẹo mổ cũ. Đây là một dạng thai ngoài tử cung ít gặp và cực kỳ nguy hiểm, vì phôi thai có thể xâm lấn sâu vào lớp cơ tử cung ngay từ giai đoạn sớm của thai kỳ. Hệ quả là chảy máu khó kiểm soát, buộc phải can thiệp phẫu thuật sớm.
Mặc dù tình trạng này hiếm khi xảy ra, chỉ chiếm khoảng 0,15% số ca mang thai ở phụ nữ có tiền sử sinh mổ, song có thể dẫn đến nguy cơ mất khả năng sinh sản, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thai phụ. Vì vậy thai làm tổ trên vết sẹo cũ được đánh giá nguy hiểm hơn cả nhau tiền đạo hay nhau cài răng lược do diễn tiến nhanh, khó phát hiện sớm.
6 biến chứng nguy hiểm của khuyết sẹo mổ lấy thai
Khuyết sẹo mổ lấy thai để lại nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm và xử trí phù hợp. Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra do khuyết sẹo sau mổ lấy thai mà chị em cần lưu ý, đặc biệt với những phụ nữ dự định sinh mổ:
1. Tăng nguy cơ gặp biến chứng khi can thiệp vào buồng tử cung
Khuyết sẹo mổ lấy thai làm thay đổi cấu trúc tử cung, khiến bác sĩ gặp khó khăn khi khi thực hiện các thủ thuật như nạo sinh thiết buồng tử cung, đặt vòng tránh thai, nội soi buồng tử cung.
2. Thai làm tổ trên vết sẹo mổ cũ
Khi chu du trong buồng tử cung, phôi thai đôi khi “ưa thích” bám vào vùng khuyết sẹo mổ cũ. Tùy vào mức độ phát triển và xâm lấn của phôi thai vào buồng tử cung mà có thể gặp các tình huống: Thai làm tổ vết mổ cũ, nhau tiền đạo, nhau cài răng lược.
Thai làm tổ ngay tại vị trí sẹo mổ là tình trạng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm. Điều này làm tăng nguy cơ vỡ tử cung, xuất huyết nghiêm trọng, cắt bỏ tử cung, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng.
3. Nhau tiền đạo
Khi bánh nhau bám thấp về phía đoạn dưới (vùng có sẹo mổ lấy thai cũ) thay vì bám ở thân hoặc đáy tử cung, nó có thể bám sát hoặc che lấp lỗ trong cổ tử cung, gây nên tình trạng nhau tiền đạo. Lúc này, trong thai kỳ, sản phụ có thể bị ra máu âm đạo thường xuyên và ngày càng nhiều, đặc biệt ở tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba.
Tình trạng nhau tiền đạo không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi mà còn khiến thai phụ bắt buộc sinh mổ, tăng nguy cơ phẫu thuật cấp cứu.
4. Nhau cài răng lược
Khuyết sẹo mổ lấy thai là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây nên tình trạng nhau cài răng lược. Đây là tình trạng nhau thai bám quá sâu vào thành tử cung và không thể bong ra sau sinh. Ngoài ra nhau thai còn có khả năng xâm lấn các cơ quan lân cận như bàng quang, ruột, gây tổn thương nghiêm trọng các cơ quan này.
Tỷ lệ nhau cài răng lược tăng cao đối với phụ nữ mổ lấy thai nhiều lần. Thai phụ bị nhau cài răng lược đối mặt với nguy cơ băng huyết sau sinh, cắt bỏ tử cung, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
5. Vô sinh thứ phát
Vết sẹo sau mổ lấy thai có thể làm thay đổi cấu trúc và chức năng của niêm mạc tử cung, ứ đọng máu kinh, làm ảnh hưởng đến khả năng phôi làm tổ và phát triển, từ đó làm tăng nguy cơ sảy thai liên tiếp hoặc vô sinh thứ phát (khó mang thai lại sau lần sinh đầu tiên).
Ngoài ra, những can thiệp phẫu thuật như mổ lấy thai nhiều lần hoặc bóc nhau cài răng lược còn làm tăng nguy cơ dính buồng tử cung – một nguyên nhân phổ biến gây vô sinh.
Trong những trường hợp này, bác sĩ thường chỉ định điều trị hỗ trợ sinh sản và phẫu thuật nội soi buồng tử cung để giải quyết ứ dịch vết mổ, tách dính. Phác đồ cá thể hóa trong từng trường hợp để tối đa cơ hội phôi làm tổ thành công.
6. Vỡ tử cung
Vỡ tử cung là một trong những tai biến sản khoa nguy hiểm nhất, cần cấp cứu khẩn cấp. Khi sẹo tử cung quá mỏng hoặc mảng khuyết quá lớn, thành tử cung vị trí sẹo mổ có thể bị rách do áp lực từ thai nhi, cơn gò tử cung… Tình trạng này có thể diễn ra trong thai kỳ hoặc trong quá trình chuyển dạ.
Các dấu hiệu vỡ tử cung thường là đau bụng dữ dội, ra máu âm đạo, suy thai cấp, thai phụ sốc mất máu… Nếu không được chẩn đoán và cấp cứu kịp thời, sản phụ có thể buộc phải cắt tử cung, nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng của cả mẹ và bé.
Các cách điều trị trong trường hợp gặp di chứng
Phương pháp điều trị cho các trường hợp gặp di chứng khuyết sẹo mổ lấy thai sẽ tùy thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ nghiêm trọng, triệu chứng kèm theo, tuổi tác của người bệnh và cả số con mong muốn trong tương lai… Các chỉ định điều trị có thể là nội khoa, ngoại khoa bảo tồn hoặc cắt bỏ tử cung.
Phương pháp điều trị nội khoa được áp dụng với các trường hợp kiểm soát triệu chứng tạm thời. Tuỳ vào tình trạng và dấu hiệu bệnh, bác sĩ có thể chỉ định thuốc tránh thai, cấy que… Không phải trường hợp khuyết sẹo mổ lấy thai nào cũng cần phẫu thuật phục hồi sẹo.
Chỉ định này áp dụng đối với các trường hợp như chảy máu bất thường sau sinh mổ, điều trị nội khoa không cải thiện hoặc mong muốn mang thai trong tương lai. Phương pháp chỉ định có thể là nội soi hoặc mổ hở, tuỳ thuộc vào mức độ tổn thương và tình trạng tử cung.
Trong những trường hợp khuyết sẹo không gây triệu chứng rõ rệt, không có dấu hiệu ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản hoặc chu kỳ kinh nguyệt và bệnh nhân không có nhu cầu mang thai thêm thì không nhất thiết phải điều trị. Đối với các trường hợp này, việc theo dõi định kỳ là đủ.
Phòng ngừa nguy cơ khuyết sẹo mổ lấy thai như thế nào?
Biện pháp phòng ngừa khuyết sẹo mổ lấy thai tốt nhất là không sinh mổ. Nếu chị em đang mang thai và có kế hoạch sinh mổ, cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ điều trị để được tư vấn. Trong tình huống sức khỏe người mẹ tốt, đủ khả năng sinh thường, ngôi thai thuận, bác sĩ sẽ khuyến khích sinh thường qua ngả âm đạo để giảm nguy cơ biến chứng.
Nếu mổ lấy thai cần đúng chỉ định của bác sĩ và lựa chọn cơ sở y tế uy tín, bác sĩ có tay nghề cao để đảm bảo vết khâu cơ tử cung được phục hồi tốt, ngăn ngừa nguy cơ gây khuyết sẹo mổ lấy thai sau này. Bên cạnh đó, để giảm các biến chứng khác trong thai kỳ và sau sinh, chị em cần lưu ý:
- Duy trì cân nặng phù hợp, tránh thừa cân hoặc quá gầy;
- Ăn uống đa dạng, đầy đủ chất dinh dưỡng, không ăn mặn, uống nhiều nước;
- Không uống rượu bia, hút thuốc lá và các chất kích thích;
- Tuân thủ các mốc thăm khám thai quan trọng, theo dõi sát thai kỳ và tái khám theo lịch hẹn;
- Kiểm soát tốt chỉ số đường huyết;
- Tham khảo lời khuyên của bác sĩ, chuyên gia về cách chăm sóc vết mổ sau sinh để phục hồi tốt, đồng thời nhận biết các dấu hiệu bất thường để thăm khám sớm, xử trí kịp thời;
